Theo số liệu của Tổng công ty Lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC), tính đến ngày 30.6, thị trường chứng khoán có 10,2 triệu tài khoản giao dịch. Trong đó, nhà đầu tư cá nhân chiếm đến 99,82%; nhà đầu tư tổ chức chỉ 0,18% và nhà đầu tư nước ngoài gần 0,5%. Nhà đầu tư cá nhân chiếm trên 80% giá trị giao dịch toàn thị trường.
Thị trường chứng khoán Việt Nam có nâng hạng được hay không phụ thuộc nhiều vào đánh giá của nhà đầu tư nước ngoài
ẢNH: ĐÀO NGỌC THẠCH
Phát biểu tại hội thảo "Nâng cao nhận thức nhà đầu tư hướng tới nâng hạng thị trường chứng khoán" do Tạp chí Nhà đầu tư tổ chức ngày 17.7, tại Hà Nội, bà Nguyễn Ngọc Linh, Tổng giám đốc Công ty Chứng khoán DNSE, cho biết trong quá trình tiếp xúc, doanh nghiệp này nhận thấy nhà đầu tư cá nhân có những hạn chế về đầu tư ngắn hạn, chưa tin vào chuyên gia mà tin vào bản thân nhiều hơn.
"Hầu hết hành động của nhà đầu tư trên thị trường đang bị yếu tố tâm lý và đám đông chi phối. Có thống kê chỉ ra, khoảng 95% nhà đầu tư bị thua lỗ. Tuổi thọ trung bình tham gia thị trường rất ngắn, chỉ khoảng 2 năm, sau đó thua lỗ nên rời bỏ thị trường", bà Linh nói.
Chủ tịch Hội đồng thành viên VSDC Nguyễn Sơn phân tích, trong tổng số hơn 10 triệu tài khoản chứng khoán, chỉ khoảng gần 50% số tài khoản thực sự hoạt động.
"Phần lớn tài khoản là nhà đầu tư cá nhân. Người Á Đông thích tự đầu tư, tự chịu trách nhiệm, khả năng quản trị rủi ro, phân tích thị trường có hạn chế nhất định. Khi thị trường có biến động thì khả năng chống chịu rủi ro của nhà đầu tư cá nhân không cao bằng các định chế tài chính, làm mức độ phức tạp của thị trường càng lớn hơn. Vừa qua, thị trường lên nhanh, xuống cũng nhanh chủ yếu do lượng nhà đầu tư cá nhân lớn", ông Sơn nói.
Thời gian qua, thị trường chứng khoán Việt Nam "nóng lên" với câu chuyện nâng hạng từ cận biên lên mới nổi. Theo ông Sơn, dù là trước hay sau khi nâng hạng thị trường chứng khoán, một trong những yếu tố quan trọng là cần nâng cao nhận thức cho nhà đầu tư. Như thị trường Đài Loan, dù đã là thị trường mới nổi nhưng vẫn có những chương trình về đào tạo, nâng cao chất lượng nhà đầu tư.
"Hướng tới nâng cao nhận thức nhà đầu tư qua tuyên truyền, đào tạo từ nhiều phía, cả trực tiếp lẫn online. Bằng mọi giá phải phát triển các định chế đầu tư chuyên nghiệp như các quỹ đầu tư, các tổ chức bảo hiểm... Cần có chính sách ưu đãi thuế khi đầu tư qua các định chế đầu tư chuyên nghiệp, như vậy tự khắc nhà đầu tư sẽ đi theo hướng đó", ông Sơn nhấn mạnh.
Nâng hạng thị trường phụ thuộc trải nghiệm nhà đầu tư ngoại
Theo Phó chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Bùi Hoàng Hải, thời gian vừa qua, Việt Nam kỳ vọng về câu chuyện nâng hạng thị trường chứng khoán.
Phó chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Bùi Hoàng Hải phát biểu tại sự kiện
ẢNH: ĐT
Đến thời điểm này, Việt Nam đã đáp ứng hầu hết các tiêu chí. Tuy nhiên, việc thị trường chứng khoán có nâng hạng được hay không phụ thuộc nhiều vào đánh giá, trải nghiệm của nhà đầu tư nước ngoài.
"Một điểm kỳ vọng là nhà đầu tư nước ngoài quay lại mua ròng nhiều, hơn 13.000 tỉ đồng trong nửa đầu tháng 7. Việc triển khai cơ chế giao dịch không cần ký quỹ (NPF) đã giúp gia tăng giao dịch của khối ngoại, hiện chiếm hơn 50% lệnh mua và có tỷ lệ lỗi cực thấp", ông Hải nói.
Thông tin đáng chú ý khác được lãnh đạo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chia sẻ là, đơn vị này đã phối hợp với VSDC đưa ra lộ trình triển khai cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP) cho thị trường, dự kiến thời gian chuẩn bị 1 - 1,5 năm để triển khai.
Thời gian tới, cơ quan quản lý sẽ thúc đẩy phát triển các sản phẩm tài chính phù hợp với xu hướng ESG, tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, nâng cao minh bạch thông tin và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho nhà đầu tư nước ngoài tiếp cận thị trường...
Kế hoạch triển khai CCP cho thị trường chứng khoán cơ sở được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước công bố chiều 17.7 như sau:
Trong quý 3 và quý 4/2025, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, VSDC và các đơn vị liên quan sẽ phê duyệt đề án thành lập Công ty TNHH MTV Bù trừ chứng khoán Việt Nam; phê duyệt phương án đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho VSDC trình cấp có thẩm quyền quyết định đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho VSDC...
Từ năm 2026, VSDC sẽ có các hoạt động chuẩn bị triển khai cơ chế CCP cho thị trường chứng khoán cơ sở như: đào tạo, tập huấn và kiểm thử với thành viên; rà soát và chuẩn bị hạ tầng kỹ thuật đảm bảo sẵn sàng đáp ứng yêu cầu triển khai cơ chế CCP...
Đến quý đầu năm 2027, dự kiến chính thức triển khai CCP cho thị trường chứng khoán cơ sở.
